Cruise Port Rotterdam staat ontwikkeling Rotterdam in de weg
Cruise Port Rotterdam (CPR) staat de ontwikkeling van Rotterdam in de weg. Zij past niet bij het gemeentelijk toerismebeleid, niet bij het Programma Rivieroevers, niet bij de verdichting van de stad en niet bij de “Sprong over de rivier”. Onderzoek wijst ook uit dat dat de cruise stad en regio economisch veel minder oplevert dan wordt beweerd. De pogingen die ondernomen worden om de zeecruise toch “in te passen” getuigen vooral van de kracht van de lobby, niet van het coherent doorvoeren van gemeentebeleid.
Cruisetoerisme staat haaks op toerismevisie gemeente Rotterdam
Het toerismebeleid van de gemeente Rotterdam staat duidelijk geformuleerd in de visienota Te gast in Rotterdam. Een nieuwe kijk op toerisme: “We zetten in op een specifieke groep, passend bij Rotterdam: Frontrunners … Dit type bezoeker is geneigd buiten de gebaande paden te gaan en laat zich daarom gemakkelijker dan anderen verleiden om bijzondere plekken te bezoeken”. Het rapport vervolgt dat deze frontrunners mensen zijn “die doorgaans op een duurzame manier de stad willen bezoeken. Het gaat dan om duurzaam reizen zowel in als naar de stad”. Wethouder Kasmi wil dat “toerisme in Rotterdam vooral ‘in dienst’ van de stad” staat.
Cruisetoerisme staat haaks op dit beleid.
1. Cruisetoeristen in Rotterdam zijn massatoeristen, geen frontrunners. Ze zijn niet geneigd buiten de gebaande banen te gaan. Volgens het rapport De Zeecruise van de gemeente uit 2017 komen rederijen naar de haven van Rotterdam vanwege zijn centrale ligging voor excursies naar traditionele “See Holland” bestemmingen als Kinderdijk, Gouda, Den Haag-Delft, de Keukenhof en Amsterdam.
2. Cruisetoeristen komen niet op een duurzame manier naar de stad, integendeel.
3. Cruisetoerisme staat ook niet ‘in dienst’ van Rotterdam. Het legt een groot beslag op publieke ruimte en sluit bewoners en“landtoeristen”uit: bij elke call (in 2019 waren er calls op meer dan 90 dagen) van een cruiseschip wordt het grootste deel van Holland Amerika kade tussen Erasmusbrug en Hotel New York afgesloten voor publiek. De kade verandert dan in een veiligheidszone (ISPS) bedoeld om schip en terminal te beschermen tegen terroristische aanslagen. Bij elke call is dan ook politie aanwezig. Soms wordt er ook geladen en gelost in deze zone. De kade is echter zeer geliefd bij bewoners en landtoeristen vanwege de ruimte en het prachtige uitzicht dat hij biedt op de Erasmusbrug, de rivier en de noordoever, van Boompjes tot het Lloydkwartier. De cruisekalender hieronder laat zien dat zonder Coronapandemie deze kade in 2020 op 70 dagen afgesloten zou zijn geweest in de periode april-september – een periode waarin het weer uitnodigt om naar buiten te gaan. Dat is bijna 40% van alle dagen in die periode. Van de 22 zaterdagen in mei-september zou de kade 17 keer afgesloten zijn geweest. Dat is bijna 80% van alle zaterdagen in die periode.
Bron: https://cruisekalender.eu/Rotterdam/ via Wayback Machine
Om de cruise toch “in te passen”, wordt er gekeken of cruisetoeristen “gespreid” kunnen worden in Rotterdam, alsof gebrek aan spreiding in Rotterdam de belangrijkste oorzaak zou zijn dat cruisetoeristen niet passen in het gemeentelijk toerismebeleid. Pogingen tot spreiding zullen waarschijnlijk zonder succes zijn. Analyse van de financiële stukken van de grootste rederijen leert dat zij geen winst maken op de verkoop van tickets, maar een hoge winstmarge hebben op “onboard sales”, waaronder die van excursies (65-80% winstmarge). Waren er andere bestemmingen geweest waar cruisetoeristen graag heen zouden willen gaan, dan hadden rederijen die al opgenomen in hun aanbod.
Het is ook niet zo dat de volgende generatie cruiseschepen op LNG vaart zoals wel eens beweerd wordt - en daarmee “schoon” zouden zijn. Slechts een minderheid, 20-30% afhankelijk van hoe rekening wordt gehouden met scheepsgrootte en wat de definitie is van een generatie, kan op LNG varen. Omdat de motoren van deze schepen dual-fuel engines zijn kunnen ze ook olieproducten gebruiken. Het daadwerkelijke gebruik gaat onder andere afhangen van het prijsverschil tussen LNG en olies.
Cruise in centrum blokkeert gemeentelijk Programma Rivieroevers
De aanwezigheid van de cruise staat de realisatie van het Programma Rivieroevers in de weg. Dit Programma moet de stad gereed maken voor de komende klimatologische veranderingen en de stedelijke verdichting mogelijk en dragelijk maken. Het Programma wil daarom een stedelijk parklandschap realiseren waarin voetgangers en fietsers centraal staan. Het wil de band met de rivier versterken.
De cruise maakt de kade echter onaantrekkelijk en maakt de stedelijk verdichting bepaald niet draaglijker, zie de foto's hieronder.
Een cruiseschip trekt een muur op langs de kade. Deze muur is, afhankelijk van de grootte van het schip, tot 45 meter hoog en 320 lang. 45 meter hoog komt overeen met een gebouw van 15 verdiepingen. Op dagen dat er twee schepen liggen, in 2019 was dat ongeveer 10 keer het geval, is die muur bijna 500 meter lang.
Gemeentelijk Programma Rivieroevers: stedelijk parklandschap rond de Nieuwe Maas en de Rotte, waarin voetgangers en fietsers centraal staan. Hier past geen Cruise Port Rotterdam die een kade in het centrum 100 dagen per jaar afsluit voor iedereen.
Om de cruise toch “in te passen” hoor je het argument dat niet elke kade groen kan worden. Maar wat denkt u van een stad die zich voorstaat op haar stedelijk parklandschap waarin fietsers en voetgangers centraal staan, maar in het centrum, naast de Erasmusbrug, een kade afsluit en gebruikt voor cruiseschepen, tourbussen en vrachtwagens?
Cruise Port Rotterdam is hindernis in de Sprong over de Rivier
De Sprong over de Rivier is de metafoor voor de uitbreiding van het centrum van Rotterdam naar de zuidoever en voor het verbinden van beide stadsdelen. Cruise Port Rotterdam is een obstakel in zo’n centrum. Zoals ik net heb uitgelegd wordt de kade afgesloten bij elke call en trekt elk cruiseschip een muur op langs de kade. De gemeente onderzoekt op dit moment of de capaciteit van de cruise verdubbeld kan worden zodat op hetzelfde moment de Norwegian Getaway (325 meter lang, 4000 passagiers) en de AIDAprima (300 meter, 3268 passagiers) aan de kade kunnen liggen. Deze twee schepen zijn te lang voor de kade, zie plaatje.
Bron: Zeecruiserapport gemeente 2017
Een van de twee schepen zal 120 meter “uitsteken”. Tourbussen, taxis en soms vrachtwagens hebben veel ruimte nodig op de Wilhelminapier en moeten via de Laan op Zuid of de Erasmusbrug de stad uit. Het is een uitdaging om dat in te passen in het nieuwe centrum. En het is vreemd om het Codricofabrieksterrein aan de Rijnhaven te veranderen in woongebied, maar de zeehavenfunctie van Holland America kade te vergroten.
De argumenten voor de cruise?
Wat waren in het verleden overwegingen om vast te houden aan de cruise? Economie, imago en nostalgie.
Economie. De cruise zou goed zijn voor de economie van stad en regio. Uit mijn onderzoek blijkt dat de werkelijke bijdrage veel kleiner is dan aangegeven in het rapport De Zeecruise in Rotterdam van de gemeente uit 2017.
Imago. Dat de cruise goed is voor het “imago van de stad” wordt door lang niet iedereen zo ervaren. Bij een steeds breder publiek is bijvoorbeeld bekend wat de milieuschade is van cruiseschepen en welk beslag zij leggen op schaarse openbare ruimte.
Nostalgie. Nostalgie is een slechte raadgever als stad en haven willen moderniseren en “in transitie” zijn. We willen over 50 jaar toch ook geen mini-raffinaderij en een kleine kolenoverslag in het centrum van Rotterdam om te laten zien wat de haven van Rotterdam eens groot maakte?
Dus
De cruise past niet bij het gemeentelijk toerismebeleid, niet bij het Programma Rivieroevers, niet bij de stedelijke verdichting, niet bij de sprong over de rivier. De cruise staat de ontwikkeling van de Wilhelminapier en daarmee van het centrum van Rotterdam in de weg. Het past niet bij de stad die Rotterdam anno 2021 wil zijn.